Uzay arşivleri - BilgiBizde.Net https://www.bilgibizde.net/tag/uzay Bütün insanlar doğaları gereği bilmek isterler. Sun, 06 Feb 2022 19:18:07 +0000 tr hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.4.3 James Webb Uzay Teleskobu Hakkında Bilinmesi Gerekenler https://www.bilgibizde.net/bilim/james-webb-uzay-teleskobu-hakkinda-bilinmesi-gerekenler.html https://www.bilgibizde.net/bilim/james-webb-uzay-teleskobu-hakkinda-bilinmesi-gerekenler.html#respond Thu, 06 Jan 2022 19:13:12 +0000 https://www.bilgibizde.net/?p=2605

NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu bugün uzayın derinliklerine doğru yola çıktı. Siz de yeni uzay teleskobu “nedir ve neden önemlidir?” diye düşünüyorsanız, teleskobun başlıca dört görevini birlikte inceleyelim.

James Webb Uzay Teleskobu Hakkında Bilinmesi Gerekenler yazısı ilk önce BilgiBizde.Net üzerinde ortaya çıktı.

]]>

James Webb Uzay Teleskobu’nun Yörünge Yolculuğu Başladı: İşte Teleskop Hakkında Bilinmesi Gerekenler

NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu bugün uzayın derinliklerine doğru yola çıktı. Siz de yeni uzay teleskobu “nedir ve neden önemlidir?” diye düşünüyorsanız, teleskobun başlıca dört görevini birlikte inceleyelim.

Kızılötesi bir uzay gözlemevi olan James Webb Uzay Teleskobu (JSWT), bugün öğle saatlerinde Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Fransız Guyanası’ndaki fırlatma sahasından Arianespace Ariane 5 roketiyle fırlatıldı. Teleskobun fırlatıldığı anlar NASA’nın YouTube kanalında eş zamanlı olarak yayınlandı.

Yeni uzay teleskobu, evrenin tarihini ortaya çıkarmak için araştırmalar yapacak. NASA’nın en büyük ve en güçlü uzay bilimleri teleskobu James Webb Uzay Teleskobu, Dünya’dan 1 milyon mil (1,5 milyon kilometre) uzaklıkta; Güneş’in yörüngesinde konumlanacak. Uzay teleskobunun kalıcı konumuna ulaşması yaklaşık 30 gün sürecek.

Yeni uzay teleskobunun yörünge yolculuğu başladı

Teleskobun yörüngeye ulaşmasıyla öncelikle başarılı bir şekilde kalibre edilmesi ve yerleşmesi, hizalanması gibi bir dizi ayarlamalar yapılacak. Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü’ne göre, yeni teleskoptan en iyi görüntülerin gelebilmesi için yaklaşık 6 aylık bir zamana ihtiyaç duyulacak.

NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu’nun; evrendeki ilk ışık, erken evrende galaksilerin oluşması, yıldızların doğuşu ve gezegenler tarihi olmak üzere temelde 4 ana konusu olacak.Gerekli teknik ayarlamaların ardından James Webb Uzay Teleskobu’nun da şimdiye kadar pek çok büyüleyici fotoğraflara erişmemizi sağlayan Hubble Uzay Teleskobu gibi harika fotoğraflar çekmesi bekleniyor.

James Webb’in ana görevleri:

1. İlk ışığın oluşumu ve yeniden iyonlaşma:

Bu görev, Bing Bang’in bugünkü bildiğimiz şekliyle evreni başlatmasından sonra; evrenin ilk aşamalarının araştırılmasını ifade ediyor. Evren başlangıçta elektronlar, protonlar ve nötronlar gibi parçacıklarla doluydu. Evrende bu parçacıkların birleşmeye başlaması için gerekli ışık, parçacıkların soğumasıyla ortaya çıkıyordu. James Webb Uzay Teleskobu öncelikle ilk ışığın izini sürecek. Ayrıca ilk yıldızların oluşmasından sonraki “yeniden iyonlaşma çağını” inceleyecek.

2. Galaksilerin milyarlarca yıllık evrimi:

Bugün gördüğümüz sarmal ve eliptik gökadalar milyarlarca yıl içinde yaşanan evrimleşmenin bir sonucu. Günümüzde, evrenin nasıl evrimleştiğine dair ipuçlarını görmek için yararlanılan en iyi yöntem ise galaksi incelemeleridir. James Webb Teleskobu, evrimi daha iyi anlayabilmek için en eski gökadaları inceleyecek.

3. Yıldızların doğuşu ve gezegen sistemleri:

Yıldızlar gaz bulutları içinde oluşur ve büyüdükçe radyasyon basıncının etkisiyle bu gazı bir nevi üflerler. Yeni uzay teleskobunun kızılötesi gözleri, bu kaynakları inceleyerek yıldızların ve gezegen sistemlerinin doğuşunu anlamaya çalışacak.

4. Gezegenler ve yaşamın kökenleri:

Gezegenlerin atmosferlerini ve oluşum koşullarını anlamak, bilim insanlarının belirli gezegenlerin yaşanabilir olup olmadığını daha iyi tahmin etmelerine yardımcı olabilir. NASA’nın gezegen arayan Kepler Uzay Teleskonu’nun da katkılarıyla son yıllarda çok fazla ötegezegen keşfedildi. James Webb Uzay Teleskobu’nun güçlü sensörleri bu gezegenleri (atmosferlerini görüntüleme de dahil olmak üzere) derinlemesine inceleyebilecek.

James Webb Uzay Teleskobu Hakkında Bilinmesi Gerekenler yazısı ilk önce BilgiBizde.Net üzerinde ortaya çıktı.

]]>
https://www.bilgibizde.net/bilim/james-webb-uzay-teleskobu-hakkinda-bilinmesi-gerekenler.html/feed 0
Bugüne Kadar Keşfedilen En Büyük 8 Kara Delik https://www.bilgibizde.net/bilim/bugune-kadar-kesfedilen-en-buyuk-8-kara-delik.html https://www.bilgibizde.net/bilim/bugune-kadar-kesfedilen-en-buyuk-8-kara-delik.html#respond Fri, 22 Oct 2021 07:27:24 +0000 https://www.bilgibizde.net/?p=2536

İnsanlık için evrenin en büyük gizemi olan kara delik kavramı, muhtemelen daha uzun süre boyunca gizemini kotuyacak. Peki bugüne kadar keşfedilmiş, hayal gücünün sınırlarını zorlayan boyutları ile uzayda "süzülen" kara delikler hangileri? Sizin için yanıtladık.

Bugüne Kadar Keşfedilen En Büyük 8 Kara Delik yazısı ilk önce BilgiBizde.Net üzerinde ortaya çıktı.

]]>
İnsanlık için evrenin en büyük gizemi olan kara delik kavramı, muhtemelen daha uzun süre boyunca gizemini kotuyacak. Peki bugüne kadar keşfedilmiş, hayal gücünün sınırlarını zorlayan boyutları ile uzayda “süzülen” kara delikler hangileri? Sizin için yanıtladık.

Evrende bulunan gök cisimlerine anlam vermek oldukça zor bir iş. Ne kadar fazla düşünürsek, o kadar çok çıkmaza girilen bu durumun en ciddi örneklerinden biri de kara delikler. Saatlerce, aylarca, yıllarca hesaplamalar yapılsa bile keşfedilen oldukça az veri olduğundan, sonuca varmak ve bir fikir ortaya koymak pek de mümkün görünmüyor. Ancak artık eminiz ve gerçek olduklarını biliyoruz.

Süpernova patlaması sonrası oluşan kara deliklerin, büyüklükleri fazlasıyla göreceli. Yıldızların çarpışması esnasında ortaya çıkan enerjinin büyüklüğüne, oluşan elementlerin ağırlığına bağlı olarak kara deliklerin büyüklüğü de değişiyor. Ayrıca kara delikler, gezegenlere ve yıldızlara göre çok daha yoğun cisimler oldukları için boyutlarına oranla korkunç düzeyde çekim güçleri bulunuyor.

  • NOT: Listede göreceğiniz “Güneş kütlesi” değeri, ilgili kara deliğin Güneşimizden kaç kat daha ağır olduğunu gösteriyor.

Bugüne kadar keşfedilmiş en büyük kara delikler:

  • TON 618
  • Holmberg 15A
  • IC 1101
  • S5 0014+81
  • NGC 6166
  • NGC 4889
  • OJ 287
  • NGC 1600

NGC 1600

  • Güneş kütlesi: 17 milyar

Bu galaksinin, en az 30 daha uydu gökadaya sahip olduğu ve X ışını kaynağı olarak bilinir. NGC 1600’ün 4 milyar ışık yılı öncesinde gerçekleşen bir galaksi çarpışmasının sonucu ortaya çıktığına inanılıyor. Bu galaksinin yaşının 4.6 ila 8.8 milyar yıl olduğu tahmin ediliyor. Merkezindeki kara delik ise listemizin ilk sırasında yer alıyor.

OJ 287

  • Güneş kütlesi: 18 milyar

OJ 287, yaklaşık 120 yıl öncesine kadar yarı optik patlamalar üreten, 3.5 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan bir BL Lac* nesnesidir. İlk olarak radyo dalga boylarıyla tespit edildi. Bu süper kütleli kara deliğin çevresindeki galaksi, Güneş’in parlaklığının trilyon katından kadar parlaktır.

BL Lacertae nesnesi: BL Lacertae veya BL Lac nesnesi, bir tür aktif galaktik çekirdek galaksidir. Diğer kara deliklerin aksine, emisyon sürekliliğinin hakim olduğu kara deliklerdir.

NGC 4889

  • Güneş kütlesi: 21 milyar

Caldwell 35 olarak da isimlendirilen E4 süperdev eliptik gökadası, 1785 yılında İngiliz astronom William Herschell tarafından parlak, belirsiz bir parça olarak keşfedildi. Dünyadan 308 milyon ışık yılı uzaklıkta yer almaktadır. Galaksinin merkezinde, içeri sızan gazlar ve tozdan kaynaklanan sürtünme etkisiyle küme içi ortamı ısıtan süper kütleli bir kara delik vardır. Eliptik galaksilerde olduğu gibi, NGC 4889’un kütlesinin yalnızca bir kısmı yıldıza benzer. Ayrıca NGC 4889, güçlü bir X ışını, ultraviyole ve radyo frekansı radyasyon kaynağıdır.

NGC 6166

  • Güneş kütlesi: 30 milyar

X ışını emisyonları açısından bilinen en parlak kara deliklerden biridir. NGC 6166’nın bir dizi galaksi çarpışması sonucu olduğundan şüpheleniliyor, çok sayıda küresel yıldız kümeye sahip olduğu biliniyor. Bu galaksinin en zengin küresel yıldız küme sistemine sahip olduğu düşünülüyor. 30 milyar güneş kütlesi ağırlığa sahip olduğu tahmin ediliyor.

S5 0014+81

  • Güneş kütlesi: 40 milyar

Güneşten 300 trilyon kat parlaklığıyla bilinen en parlak kuasarlardan biridir. Samanyolu Galaksisi’nde bulunan tüm 100 ila 400 milyar yıldızdan çok daha parlaktır. Ne kadar parlak olsa da 12.1 milyar ışık yılı uzaklığından dolayı, incelenmesi oldukça zor bir kara deliktir. Bu kara delik, X ışınlarından radyo dalgalarına kadar, hatta gama ışınlarına kadar oldukça büyük bir radyasyon kaynağıdır.

Holmberg 15A

  • Güneş kütlesi: 40 milyar

Bizden 700 milyon ışık yılı uzaklıkta olan Holmberg 15A, 1937 yılında Erik Holmberg tarafından keşfedildi. Gözlemlenen en büyük çekirdeğe sahip olduğu gerekçesiyle kısa sürede, oldukça büyük bir şöhrete kavuştu. Ancak sonrasında bunun yanlış olduğu açıklandı. Çekirdeği olmasa da kendisi, 40 milyar güneş kütlesi ağırlığı ile şöhretini devam ettirdi.

TON 618

  • Güneş kütlesi: 66 milyar

TON 618, 66 milyar Güneş kütlesiyle şimdiye kadar keşfedilen en büyük kara deliktir. 10.4 milyar yaşında olduğu tahmin edilen TON 618’in, bir galaksinin merkezinde bulunan dev bir kara deliğin etrafında dönen, yoğun derecede sıcak gazdan oluşan bir kuasar olduğuna inanılıyor. olan TON 618’i çevreleyen galaksi, Evrendeki en parlak oluşumlardan birisi. Ancak Dünya’da bulunan hiçbir teleskop tarafından görülemez.

Bugüne Kadar Keşfedilen En Büyük 8 Kara Delik yazısı ilk önce BilgiBizde.Net üzerinde ortaya çıktı.

]]>
https://www.bilgibizde.net/bilim/bugune-kadar-kesfedilen-en-buyuk-8-kara-delik.html/feed 0
NASA, “Ay Yolculuğu” İçin Hazırlanıyor! https://www.bilgibizde.net/bilim/nasa-ay-yolculugu-icin-hazirlaniyor.html https://www.bilgibizde.net/bilim/nasa-ay-yolculugu-icin-hazirlaniyor.html#respond Tue, 13 Nov 2018 13:28:01 +0000 http://www.bilgibizde.net/?p=1761

NASA, Ay’a geri dönmeye hazırlanıyor. Ama bu kez arkasında dev isimler de olacak! Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump geçtiğimiz yıl yaptığı organizasyonda, NASA’yı Ay’a döndürecek bir sözleşmeye imza attı. Başkan Yardımcısı Pence ve NASA Yöneticisi Jim Bridenstine bu eylemi sonuna kadar destekliyorlar. NASA‘nın amacı bu kez aya yalnız gitmek değil; büyük firmaları da arkasına alacak. Amerika Uzay Ajansı yaptığı açıklamada, “ABD […]

NASA, “Ay Yolculuğu” İçin Hazırlanıyor! yazısı ilk önce BilgiBizde.Net üzerinde ortaya çıktı.

]]>

NASA, Ay’a geri dönmeye hazırlanıyor. Ama bu kez arkasında dev isimler de olacak!

Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump geçtiğimiz yıl yaptığı organizasyonda, NASA’yı Ay’a döndürecek bir sözleşmeye imza attı. Başkan Yardımcısı Pence ve NASA Yöneticisi Jim Bridenstine bu eylemi sonuna kadar destekliyorlar.

NASA‘nın amacı bu kez aya yalnız gitmek değil; büyük firmaları da arkasına alacak. Amerika Uzay Ajansı yaptığı açıklamada, “ABD şirketleriyle çalışmak, uzun vadeli bir bilimsel çalışmaların önünü açıyor. Buna ek olarak Ay ve Mars’ta insan keşiflerinin gerçekleştirilmesinin bir sonraki adımını temsil ediyor” ifadelerini kullandı.

NASA, gerçekten de dev firmalarla çalışıyor: Lockheed Martin’in yanı sıra Astrobotic Technology, Deep Space Systems, Draper, Firefly Aerospace, Intuitive Machines, Masten Space Systems, Moon Express and Orbit Beyond gibi dev şirketler Ay seyahatine yatırım yapacaklar.

NASA, teklifleri değerlendirirken fizibilite, fiyat ve zamanlama gibi faktörleri değerlendiriyor. CLPS sözleşmeleri önümüzdeki 10 yıl içinde 2.6 milyar dolar değerinde olacak.

ABD, Ay’ı hedef  alan tek ülke değil. Çin, Japonya ve İsrail üçlüsü “Ay Görevleri” düzenlemeye niyetli. NASA ise, “Ay görevlerinin” önümüzdeki yılın başlarında gerçekleşebileceğini iddia ediyor. Ajans, “Görevimiz, insanların ay yüzeyine dönmeleri için gerekli olan arazi ve diğer keşif sistemlerinin gelişimini yapılandıracak ve Mars’a gönderilecek astronotları bilgilendirecek nitelikte.”ifadelerini kullanıyor.  Bridenstine, “Kararımız, Amerika’nın geri kalanının yüzeye çıkmasında somut ilerlemeyi işaret ediyor. NASA‘nın görevi muazzam veriler elde etmek ve bu verileri Mars’ta kullanmak yönünde” açıklamasında bulundu.

NASA, “Ay Yolculuğu” İçin Hazırlanıyor! yazısı ilk önce BilgiBizde.Net üzerinde ortaya çıktı.

]]>
https://www.bilgibizde.net/bilim/nasa-ay-yolculugu-icin-hazirlaniyor.html/feed 0
İlk Kez Ölen Bir Yıldızın Kara Deliğe Dönüşümü Gözlendi https://www.bilgibizde.net/bilim/ilk-kez-olen-bir-yildizin-kara-delige-donusumu-gozlendi.html https://www.bilgibizde.net/bilim/ilk-kez-olen-bir-yildizin-kara-delige-donusumu-gozlendi.html#respond Thu, 08 Jun 2017 09:32:54 +0000 http://www.bilgibizde.net/?p=1331

İlk Kez Ölen Bir Yıldızın Kara Deliğe Dönüşümü Gözlendi yazısı ilk önce BilgiBizde.Net üzerinde ortaya çıktı.

]]>

Tarihte ilk kez astronomlar ölen bir yıldızın, yeniden bir kara delik oluşturmasına tanık oldular. Güneşimizden 25 kat daha büyük olan bu yıldız çok büyük bir patlamayla parlak bir süpernovaya dönüşmesi gerekirken, gerisinde bir kara delik oluşumuna neden oldu.

“Bu gibi dev çöküşlerin çoğu, neden çoğu yıldızda nadiren süpernova görüldüğünü açıklayabilir, ” diyor Ohio State Üniversitesi ve Gözlemsel Kozmoloji’nden Prof. Christopher Kochanek.

Öyle görünüyor ki; bu gibi yıldızların % 30 kadarı süpernova olmadan sessizce kara deliğe dönüşüyor.

“Bu bir yıldızın süpernova oluşumundan hemen sonra kara delik oluşturabileceğine dair tipi bir görüş içeriyor. Eğer yıldız süpernova oluşturmada geride kalırsa halen kara delik oluşturabilir. İşte bu da en büyük yıldızlarda neden süpernova görmediğimizi açıklayabilir,” diyor Kochanek.

Prof. Kochanek’in liderlik ettiği astronomlardan oluşan bir ekip, Large Binocular Teleskopu kullanarak, diğer galaksilerdeki süpernovaların nasıl çöktüğünü araştırıyor.

Havai Fişek Galaksisi’nden Süpernovalar Hep Görülüyor

22 milyon ışık uzaktaki NGC 4946 adlı galaksinin takma ismi Havai Fişek Galaksisi, çünkü sürekli süpernovalar oluyor. Aslında SN 2017 eaw 14 Mayıs’ta maksimum parlaklığa yakın bir şekilde parladığı keşfedildi. 2009 ‘da başlayarak N6946-BH1 galaksisinin zayıfça parladığı gözlendi. 2015’den itibaren, sönerek yok oldu.

Astronomlar Hubble Uzay Teleskopu’nu yıldızın konumuna çevirerek halen soluk bir şekilde de olsa onu gözlemlemek istedi. Ayrıca Spitzer Uzay Teleskopunu da kullanarak bölgeden yayılan kızılötesi radyasyonu aradı. Eğer yıldız halen oradaysa bu bir işaret olacaktı ya da toz bulutunun gerisinde saklanmış olabilirdi.

Bütün testler negatif çıktı. Yıldız artık orada değildi. Fakat dikkatli bir eleme işlemiyle araştırmacılar yıldızın kara deliğe dönüşmüş olabileceği sonucuna vardılar.

Araştırmacılar N6946-BH1’in son 7 yıllık araştırmada çöken tek süpernova olduğunu bildiriyor. Diğer 6 yıldız ise normal süpernovalar oluşturdu. Bu % 10 ila % 30 arasında çökmüş süpernova oluşturabileceğini ortaya koyuyor.

Araştırmacı Krzystof Stanek, bu keşfin çok büyük kara deliklerin kökenine çıkarımlar taşıdığını düşünüyor.LIGO deneyinde kütleçekim dalgalarının bulunması gibi bir etki.

Bu büyük yıldız süpernova oluşturabilirdi-bu proses esnasında dış tabakalarının büyük kısmını patlatırdı- ve halen dev bir kara delik oluşturabilecek kütleye ve dolayısıyla LIGO’nun tespit edeceği ölçeğe sahip olurdu.

“Eğer süpernova olmasaydı, çok büyük bir kara delik yapmanın daha kolay olduğundan şüpheneliyorum,” diyor Stanek.

İlk Kez Ölen Bir Yıldızın Kara Deliğe Dönüşümü Gözlendi yazısı ilk önce BilgiBizde.Net üzerinde ortaya çıktı.

]]>
https://www.bilgibizde.net/bilim/ilk-kez-olen-bir-yildizin-kara-delige-donusumu-gozlendi.html/feed 0
NASA’nın Mars İçin Tanıttığı Araç Batman Aracına Benziyor https://www.bilgibizde.net/bilim/nasanin-mars-icin-tanittigi-arac-batman-aracina-benziyor.html https://www.bilgibizde.net/bilim/nasanin-mars-icin-tanittigi-arac-batman-aracina-benziyor.html#respond Wed, 07 Jun 2017 02:23:30 +0000 http://www.bilgibizde.net/?p=1249

NASA’nın Mars İçin Tanıttığı Araç Konsept otomobiller eğlencelidir ancak aslında üretilecek bir şey olarak algılanmamaktadır. Dikkat çekmek yeni bir tasarım yönlendirmesi yapmak ve yeni fikirler için bir öncü olarak hareket etmek için var olurlar. Nasa ise hemen Kennedy Uzay Merkezi’nde Mars için konsept aracı hemen tanıttı.

NASA’nın Mars İçin Tanıttığı Araç Batman Aracına Benziyor yazısı ilk önce BilgiBizde.Net üzerinde ortaya çıktı.

]]>

NASA’nın Mars İçin Tanıttığı Araç

Konsept otomobiller eğlencelidir ancak aslında üretilecek bir şey olarak algılanmamaktadır. Dikkat çekmek yeni bir tasarım yönlendirmesi yapmak ve yeni fikirler için bir öncü olarak hareket etmek için var olurlar. Nasa ise hemen Kennedy Uzay Merkezi’nde Mars için konsept aracı hemen tanıttı.

NASA’nın Mars İçin Tanıttığı Araç Batman Aracına Benziyor yazısı ilk önce BilgiBizde.Net üzerinde ortaya çıktı.

]]>
https://www.bilgibizde.net/bilim/nasanin-mars-icin-tanittigi-arac-batman-aracina-benziyor.html/feed 0
ISS (Uluslararası Uzay İstasyonu) Uzay Çöplerinden Nasıl Korunuyor? https://www.bilgibizde.net/bilim/iss-uluslararasi-uzay-istasyonu-uzay-coplerinden-nasil-korunuyor.html https://www.bilgibizde.net/bilim/iss-uluslararasi-uzay-istasyonu-uzay-coplerinden-nasil-korunuyor.html#respond Thu, 25 May 2017 09:26:00 +0000 http://www.bilgibizde.net/?p=1158

Uluslararası Uzay İstasyonu’nda, uzay çöpleri ile ve mikro meteorlar ile sık sık çarpışma olur. Bu olay, uzaya çöp salınımı arttıkça daha da sıklaşıyor. Her çarpışma sonrasında, çöpler daha ufak parçalara bölünür. Neyse ki şu ana kadar ISS’te çok büyük bir zarara yol açılmadı. Bugüne kadar yaşanmış en kötü iki olay ise uyduların imhası sırasında meydana […]

ISS (Uluslararası Uzay İstasyonu) Uzay Çöplerinden Nasıl Korunuyor? yazısı ilk önce BilgiBizde.Net üzerinde ortaya çıktı.

]]>

Uluslararası Uzay İstasyonu’nda, uzay çöpleri ile ve mikro meteorlar ile sık sık çarpışma olur. Bu olay, uzaya çöp salınımı arttıkça daha da sıklaşıyor. Her çarpışma sonrasında, çöpler daha ufak parçalara bölünür. Neyse ki şu ana kadar ISS’te çok büyük bir zarara yol açılmadı.

Bugüne kadar yaşanmış en kötü iki olay ise uyduların imhası sırasında meydana geldi. 2009 yılında, 900 kiloluk arızalı Rus uydusu İridium haberleşme uydularından biri ile çarpıştı. Çarpışma sonucunda ikisi de parçalara ayrılarak, daha sonrasında takip edilmesi gereken binlerce tehlikeli ufak parça ortaya çıktı. Elbette bu bir kazaydı, ancak uyduların devreden çıkarılması için güvenli bir sistem geliştirmenin ne kadar önemli olduğunu gösteren bir örnek oldu.

Diğer kötü kaza ise tamamen bir ahmaklık sonucu ortaya çıktı. 2007 yılında, Çin bir uyduyu sadece bunu yapabilecek gücü olduğunu göstermek için füze ile yok etti. Bu imha işlemi sonucu binlerce enkaz parçası, yüksekliği 200 km ile 3800 km arası değişen bir buluta, Alçak Dünya Yörüngesi’nin (LEO) tümüne, yayıldı. Bu parçalardan bazıları ise 10 santimden büyük, yani oldukça tehlikeli.

Uzaydaki çoğu cisim ya uluslararası ya da ticari mülkiyet olduğu için NASA’nın bu gibi durumlarda güvenliği sağlayabilecek bir yetkisi bulunmuyor. Ancak Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) küçük çarpışmaların getirebileceği risk düşünülerek tasarlandı. Uzaydaki her cisim, yörüngesinin belirlediği hız ile hareket ediyor ve uzaydaki her cisim bir yörüngede. ISS için çizilen risk grafiğine baktığımızda, kelebek şeklinde bir grafik görüyoruz. Dolayısıyla en büyük zararın olması için ISS ile uzay çöpünün birbirine doğru hareket ediyor olması gerekiyor çünkü bu durumda parça ile ISS’in hızları birleştiği için şiddetin boyutu büyüyor. ISS 7,8 km/s ile hareket ediyor. Karşıdan gelem cisim de 7,8 km/s ile hareket ettiğinde toplam hız, dolayısıyla çarpışma hızı 15,6 km/s oluyor. Fakat ISS yörüngesindeki hiçbir cisim ISS’in zıt yönünde hareket etmiyor. Öyle olsa idi, 45 dakikada bir çarpışma yaşanırdı.

En büyük tehlike ise parçanın saat 2 ya da saat 10 yönünde gelmesi. Farklı bir yörüngede olmasına rağmen hızı parçanın ISS’e göre çok yüksektir. İstasyonun önünde, yörüngeler düşünülerek tasarlanmış bir kalkan bulunmakta. Buna Whipple tamponu deniyor. Bu çok katmanlı bir kalkan ve her katmanının arasında boşluk yer alıyor. Kalkanın çalışma prensibi ise şöyle: çarpan cisim katmanlar arasından geçerken etkisini yavaşça kaybediyor ve son katmana geldiğinde artık tehlikeli olmaktan çıkıyor.

Bir çarpışma sonrasında güneş panelinde yaşanan hasar.

Gelen parçacık basınçlı kabinin yüzeyinde delik açtığında ise kabin ekibi yama ile deliği kapatıyor.

Bugüne kadar kabin içine giren bir parça olmadı. Ancak zaman zaman araç üzerinde bazı ufak delikler oluşuyor. Güneş panelleri, radyatörler, kulplar ve destekler bu zedelenmelerden nasibini alıyor. Kabin ekibi çarpışma sesi duyulduğunda hemen bilgilendirilerek kazadan haberlerinin olması sağlanıyor.

Eğer tehlikeli cisim 10 santim civarındaysa ve Alçak Dünya Yörüngesi içindeyse, ISS hemen uyarılıyor ve ISS yerini değiştirerek olası kazanın etkisinden kurtuluyor. Eğer cisim küçük ise, risk alıp sonucuna göre hareket ediyorlar.

ISS (Uluslararası Uzay İstasyonu) Uzay Çöplerinden Nasıl Korunuyor? yazısı ilk önce BilgiBizde.Net üzerinde ortaya çıktı.

]]>
https://www.bilgibizde.net/bilim/iss-uluslararasi-uzay-istasyonu-uzay-coplerinden-nasil-korunuyor.html/feed 0